शिवभुजङ्गम् śivabhujaṅgam
गलद्दानगण्डं मिलद्भृङ्गषण्डं
चलच्चारुशुण्डं जगत्त्राणशौण्डम् ।
कनद्दन्तकाण्डं विपद्भङ्गचण्डं
शिवप्रेमपिण्डं भजे वक्रतुण्डम् ॥ १ ॥
galaddānagaṇḍaṃ miladbhṛṅgaṣaṇḍaṃ
calaccāruśuṇḍaṃ jagattrāṇaśauṇḍam ;
kanaddantakāṇḍaṃ vipadbhaṅgacaṇḍaṃ
śivapremapiṇḍaṃ bhaje vakratuṇḍam . 1 .
अनाद्यन्तमाद्यं परं तत्त्वमर्थं
चिदाकारमेकं तुरीयं त्वमेयम् ।
हरिब्रह्ममृग्यं परब्रह्मरूपं
मनोवागतीतं महः शैवमीडे ॥ २ ॥
anādyantamādyaṃ paraṃ tattvamarthaṃ
cidākāramekaṃ turīyaṃ tvameyam ;
haribrahmamṛgyaṃ parabrahmarūpaṃ
manovāgatītaṃ mahaḥ śaivamīḍe . 2 .
स्वशक्त्यादिशक्त्यन्तसिंहासनस्थं
मनोहारिसर्वाङ्गरत्नोरुभूषम् ।
जटाहीन्दुगङ्गास्थिशम्याकमौलिं
पराशक्तिमित्रं नुमः पञ्चवक्त्रम् ॥ ३ ॥
svaśaktyādiśaktyantasiṃhāsanasthaṃ
manohārisarvāṅgaratnorubhūṣam ;
jaṭāhīndugaṅgāsthiśamyākamauliṃ
parāśaktimitraṃ numaḥ pañcavaktram . 3 .
शिवेशानतत्पूरुषाघोरवामा-
दिभिः पञ्चभिर्हृन्मुखैः षड्भिरङ्गैः ।
अनौपम्य षट्त्रिंशतं तत्त्वविद्या-
मतीतं परं त्वां कथं वेत्ति को वा ॥ ४ ॥
śiveśānatatpūruṣāghoravāmā-
dibhiḥ pañcabhirhṛnmukhaiḥ ṣaḍbhiraṅgaiḥ ;
anaupamya ṣaṭtriṃśataṃ tattvavidyā-
matītaṃ paraṃ tvāṃ kathaṃ vetti ko vā . 4 .
प्रवालप्रवाहप्रभाशोणमर्धं
मरुत्वन्मणिश्रीमहःश्याममर्धम् ।
गुणस्यूतमेतद्वपुः शैवमन्तः
स्मरामि स्मरापत्तिसम्पत्तिहेतुम् ॥ ५ ॥
pravālapravāhaprabhāśoṇamardhaṃ
marutvanmaṇiśrīmahaḥśyāmamardham ;
guṇasyūtametadvapuḥ śaivamantaḥ
smarāmi smarāpattisampattihetum . 5 .
स्वसेवासमायातदेवासुरेन्द्रा –
नमन्मौलिमन्दारमालाभिषक्तम् ।
नमस्यामि शम्भो पदाम्भोरुहं ते
भवाम्भोधिपोतं भवानीविभाव्यम् ॥ ६ ॥
svasevāsamāyātadevāsurendrā –
namanmaulimandāramālābhiṣaktam ;
namasyāmi śambho padāmbhoruhaṃ te
bhavāmbhodhipotaṃ bhavānīvibhāvyam . 6 .
जगन्नाथ मन्नाथ गौरीसनाथ
प्रपन्नानुकम्पिन्विपन्नार्तिहारिन् ।
महःस्तोममूर्ते समस्तैकबन्धो
नमस्ते नमस्ते पुनस्ते नमोऽस्तु ॥ ७ ॥
jagannātha mannātha gaurīsanātha
prapannānukampinvipannārtihārin ;
mahaḥstomamūrte samastaikabandho
namaste namaste punaste namo’stu . 7 .
विरूपाक्ष विश्वेश विश्वादिदेव
त्रयीमूल शम्भो शिव त्र्यम्बक त्वम् ।
प्रसीद स्मर त्राहि पश्यावमुक्त्यै
क्षमां प्राप्नुहि त्र्यक्ष मां रक्ष मोदात् ॥ ८ ॥
virūpākṣa viśveśa viśvādideva
trayīmūla śambho śiva tryambaka tvam ;
prasīda smara trāhi paśyāvamuktyai
kṣamāṃ prāpnuhi tryakṣa māṃ rakṣa modāt . 8 .
महादेव देवेश देवादिदेव
स्मरारे पुरारे यमारे हरेति ।
ब्रुवाणः स्मरिष्यामि भक्त्या भवन्तं
ततो मे दयाशील देव प्रसीद ॥ ९ ॥
mahādeva deveśa devādideva
smarāre purāre yamāre hareti ;
bruvāṇaḥ smariṣyāmi bhaktyā bhavantaṃ
tato me dayāśīla deva prasīda . 9 .
त्वदन्यः शरण्यः प्रपन्नस्य नेति
प्रसीद स्मरन्नेव हन्यास्तु दैन्यम् ।
न चेत्ते भवेद्भक्तवात्सल्यहानि –
स्ततो मे दयालो सदा सन्निधेहि ॥ १० ॥
tvadanyaḥ śaraṇyaḥ prapannasya neti
prasīda smaranneva hanyāstu dainyam ;
na cette bhavedbhaktavātsalyahāni –
stato me dayālo sadā sannidhehi . 10 .
अयं दानकालस्त्वहं दानपात्रं
भवानेव दाता त्वदन्यं न याचे ।
भवद्भक्तिमेव स्थिरां देहि मह्यं
कृपाशील शम्भो कृतार्थोऽस्मि तस्मात् ॥ ११ ॥
ayaṃ dānakālastvahaṃ dānapātraṃ
bhavāneva dātā tvadanyaṃ na yāce ;
bhavadbhaktimeva sthirāṃ dehi mahyaṃ
kṛpāśīla śambho kṛtārtho’smi tasmāt . 11 .
पशुं वेत्सि चेन्मां तमेवाधिरूढः
कलङ्कीति वा मूर्ध्नि धत्से तमेव ।
द्विजिह्वः पुनः सोऽपि ते कण्ठभूषा
त्वदङ्गीकृताः शर्व सर्वेऽपि धन्याः ॥ १२ ॥
paśuṃ vetsi cenmāṃ tamevādhirūḍhaḥ
kalaṅkīti vā mūrdhni dhatse tameva ;
dvijihvaḥ punaḥ so’pi te kaṇṭhabhūṣā
tvadaṅgīkṛtāḥ śarva sarve’pi dhanyāḥ . 12 .
न शक्नोमि कर्तुं परद्रोहलेशं
कथं प्रीयसे त्वं न जाने गिरीश ।
तथा हि प्रसन्नोऽसि कस्यापि कान्ता –
सुतद्रोहिणो वा पितृद्रोहिणो वा ॥ १३ ॥
na śaknomi kartuṃ paradrohaleśaṃ
kathaṃ prīyase tvaṃ na jāne girīśa ;
tathā hi prasanno’si kasyāpi kāntā –
sutadrohiṇo vā pitṛdrohiṇo vā . 13 .
स्तुतिं ध्यानमर्चां यथावद्विधातुं
भजन्नप्यजानन्महेशावलम्बे ।
त्रसन्तं सुतं त्रातुमग्रे मृकण्डो-
र्यमप्राणनिर्वापणं त्वत्पदाब्जम् ॥ १४ ॥
stutiṃ dhyānamarcāṃ yathāvadvidhātuṃ
bhajannapyajānanmaheśāvalambe ;
trasantaṃ sutaṃ trātumagre mṛkaṇḍo-
ryamaprāṇanirvāpaṇaṃ tvatpadābjam . 14 .
शिरो दृष्टिहृद्रोगशूलप्रमेह –
ज्वरार्शोजरायक्ष्महिक्काविषार्तान् ।
त्वमाद्यो भिषग्भेषजं भस्म शम्भो
त्वमुल्लाघयास्मान्वपुर्लाघवाय ॥ १५ ॥
śiro dṛṣṭihṛdrogaśūlaprameha –
jvarārśojarāyakṣmahikkāviṣārtān ;
tvamādyo bhiṣagbheṣajaṃ bhasma śambho
tvamullāghayāsmānvapurlāghavāya . 15 .
दरिद्रोऽस्म्यभद्रोऽस्मि भग्नोऽस्मि दूये
विषण्णोऽस्मि सन्नोऽस्मि खिन्नोऽस्मि चाहम् ।
भवान्प्राणिनामन्तरात्मासि शम्भो
ममाधिं न वेत्सि प्रभो रक्ष मां त्वम् ॥ १६ ॥
daridro’smyabhadro’smi bhagno’smi dūye
viṣaṇṇo’smi sanno’smi khinno’smi cāham ;
bhavānprāṇināmantarātmāsi śambho
mamādhiṃ na vetsi prabho rakṣa māṃ tvam . 16 .
त्वदक्ष्णोः कटाक्षः पतेत्त्र्यक्ष यत्र
क्षणं क्ष्मा च लक्ष्मीः स्वयं तं वृणाते ।
किरीटस्फुरच्चामरच्छत्रमाला –
कलाचीगजक्षौमभूषाविशेषैः ॥ १७ ॥
tvadakṣṇoḥ kaṭākṣaḥ patettryakṣa yatra
kṣaṇaṃ kṣmā ca lakṣmīḥ svayaṃ taṃ vṛṇāte ;
kirīṭasphuraccāmaracchatramālā –
kalācīgajakṣaumabhūṣāviśeṣaiḥ . 17 .
भवान्यै भवायापि मात्रे च पित्रे
मृडान्यै मृडायाप्यघघ्न्यै मखघ्ने ।
शिवाङ्ग्यै शिवाङ्गाय कुर्मः शिवायै
शिवायाम्बिकायै नमस्त्र्यम्बकाय ॥ १८ ॥
bhavānyai bhavāyāpi mātre ca pitre
mṛḍānyai mṛḍāyāpyaghaghnyai makhaghne ;
śivāṅgyai śivāṅgāya kurmaḥ śivāyai
śivāyāmbikāyai namastryambakāya . 18 .
भवद्गौरवं मल्लघुत्वं विदित्वा
प्रभो रक्ष कारुण्यदृष्ट्यानुगं माम् ।
शिवात्मानुभावस्तुतावक्षमोऽहं
स्वशक्त्या कृतं मेऽपराधं क्षमस्व ॥ १९ ॥
bhavadgauravaṃ mallaghutvaṃ viditvā
prabho rakṣa kāruṇyadṛṣṭyānugaṃ mām ;
śivātmānubhāvastutāvakṣamo’haṃ
svaśaktyā kṛtaṃ me’parādhaṃ kṣamasva . 19 .
यदा कर्णरन्ध्रं व्रजेत्कालवाह-
द्विषत्कण्ठघण्टाघणात्कारनादः ।
वृषाधीशमारुह्य देवौपवाह्यं
तदा वत्स मा भीरिति प्रीणय त्वम् ॥ २० ॥
yadā karṇarandhraṃ vrajetkālavāha-
dviṣatkaṇṭhaghaṇṭāghaṇātkāranādaḥ ;
vṛṣādhīśamāruhya devaupavāhyaṃ
tadā vatsa mā bhīriti prīṇaya tvam . 20 .
यदा दारुणाभाषणा भीषणा मे
भविष्यन्त्युपान्ते कृतान्तस्य दूताः ।
तदा मन्मनस्त्वत्पदाम्भोरुहस्थं
कथं निश्चलं स्यान्नमस्तेऽस्तु शम्भो ॥ २१ ॥
yadā dāruṇābhāṣaṇā bhīṣaṇā me
bhaviṣyantyupānte kṛtāntasya dūtāḥ ;
tadā manmanastvatpadāmbhoruhasthaṃ
kathaṃ niścalaṃ syānnamaste’stu śambho . 21 .
यदा दुर्निवारव्यथोऽहं शयानो
लुठन्निःश्वसन्निःसृताव्यक्तवाणिः ।
तदा जह्नुकन्याजलालङ्कृतं ते
जटामण्डलं मन्मनोमन्दिरं स्यात् ॥ २२ ॥
yadā durnivāravyatho’haṃ śayāno
luṭhanniḥśvasanniḥsṛtāvyaktavāṇiḥ ;
tadā jahnukanyājalālaṅkṛtaṃ te
jaṭāmaṇḍalaṃ manmanomandiraṃ syāt . 22 .
यदा पुत्रमित्रादयो मत्सकाशे
रुदन्त्यस्य हा कीदृशीयं दशेति ।
तदा देवदेवेश गौरीश शम्भो
नमस्ते शिवायेत्यजस्रं ब्रवाणि ॥ २३ ॥
yadā putramitrādayo matsakāśe
rudantyasya hā kīdṛśīyaṃ daśeti ;
tadā devadeveśa gaurīśa śambho
namaste śivāyetyajasraṃ bravāṇi . 23 .
यदा पश्यतां मामसौ वेत्ति नास्मा-
नयं श्वास एवेति वाचो भवेयुः ।
तदा भूतिभूषं भुजङ्गावनद्धं
पुरारे भवन्तं स्फुटं भावयेयम् ॥ २४ ॥
yadā paśyatāṃ māmasau vetti nāsmā-
nayaṃ śvāsa eveti vāco bhaveyuḥ ;
tadā bhūtibhūṣaṃ bhujaṅgāvanaddhaṃ
purāre bhavantaṃ sphuṭaṃ bhāvayeyam . 24 .
यदा यातनादेहसन्देहवाही
भवेदात्मदेहे न मोहो महान्मे ।
तदा काशशीतांशुसङ्काशमीश
स्मरारे वपुस्ते नमस्ते स्मराणि ॥ २५ ॥
yadā yātanādehasandehavāhī
bhavedātmadehe na moho mahānme ;
tadā kāśaśītāṃśusaṅkāśamīśa
smarāre vapuste namaste smarāṇi . 25 .
यदापारमच्छायमस्थानमद्भि-
र्जनैर्वा विहीनं गमिष्यामि मार्गम् ।
तदा तं निरुन्धन्कृतान्तस्य मार्गं
महादेव मह्यं मनोज्ञं प्रयच्छ ॥ २६ ॥
yadāpāramacchāyamasthānamadbhi-
rjanairvā vihīnaṃ gamiṣyāmi mārgam ;
tadā taṃ nirundhankṛtāntasya mārgaṃ
mahādeva mahyaṃ manojñaṃ prayaccha . 26 .
यदा रौरवादि स्मरन्नेव भीत्या
व्रजाम्यत्र मोहं महादेव घोरम् ।
तदा मामहो नाथ कस्तारयिष्य-
त्यनाथं पराधीनमर्धेन्दुमौले ॥ २७ ॥
yadā rauravādi smaranneva bhītyā
vrajāmyatra mohaṃ mahādeva ghoram ;
tadā māmaho nātha kastārayiṣya-
tyanāthaṃ parādhīnamardhendumaule . 27 .
यदाऽश्वेतपत्रायतालङ्घ्यशक्तेः
कृतान्ताद्भयं भक्तवात्सल्यभावात् ।
तदा पाहि मां पार्वतीवल्लभान्यं
न पश्यामि पातारमेतादृशं मे ॥ २८ ॥
yadā’śvetapatrāyatālaṅghyaśakteḥ
kṛtāntādbhayaṃ bhaktavātsalyabhāvāt ;
tadā pāhi māṃ pārvatīvallabhānyaṃ
na paśyāmi pātārametādṛśaṃ me . 28 .
इदानीमिदानीं मृतिर्मे भवित्री-
त्यहो सन्ततं चिन्तया पीडितोऽस्मि ।
कथं नाम मा भून्मृतौ भीतिरेषा
नमस्ते गतीनां गते नीलकण्ठ ॥ २९ ॥
idānīmidānīṃ mṛtirme bhavitrī-
tyaho santataṃ cintayā pīḍito’smi ;
kathaṃ nāma mā bhūnmṛtau bhītireṣā
namaste gatīnāṃ gate nīlakaṇṭha . 29 .
अमर्यादमेवाहमाबालवृद्धं
हरन्तं कृतान्तं समीक्ष्यास्मि भीतः ।
मृतौ तावकाङ्घ्र्यब्जदिव्यप्रसादा-
द्भवानीपते निर्भयोऽहं भवानि ॥ ३० ॥
amaryādamevāhamābālavṛddhaṃ
harantaṃ kṛtāntaṃ samīkṣyāsmi bhītaḥ ;
mṛtau tāvakāṅghryabjadivyaprasādā-
dbhavānīpate nirbhayo’haṃ bhavāni . 30 .
जराजन्मगर्भाधिवासादिदुःखा-
न्यसह्यानि जह्यां जगन्नाथ देव ।
भवन्तं विना मे गतिर्नैव शम्भो
दयालो न जागर्ति किं वा दया ते ॥ ३१ ॥
jarājanmagarbhādhivāsādiduḥkhā-
nyasahyāni jahyāṃ jagannātha deva ;
bhavantaṃ vinā me gatirnaiva śambho
dayālo na jāgarti kiṃ vā dayā te . 31 .
शिवायेति शब्दो नमःपूर्व एष
स्मरन्मुक्तिकृन्मृत्युहा तत्त्ववाची ।
महेशान मा गान्मनस्तो वचस्तः
सदा मह्यमेतत्प्रदानं प्रयच्छ ॥ ३२ ॥
śivāyeti śabdo namaḥpūrva eṣa
smaranmuktikṛnmṛtyuhā tattvavācī ;
maheśāna mā gānmanasto vacastaḥ
sadā mahyametatpradānaṃ prayaccha . 32 .
त्वमप्यम्ब मां पश्य शीतांशुमौलि-
प्रिये भेषजं त्वं भवव्याधिशान्तौ ।
बहुक्लेशभाजं पदाम्भोजपोते
भवाब्धौ निमग्नं नयस्वाद्य पारम् ॥ ३३ ॥
tvamapyamba māṃ paśya śītāṃśumauli-
priye bheṣajaṃ tvaṃ bhavavyādhiśāntau ;
bahukleśabhājaṃ padāmbhojapote
bhavābdhau nimagnaṃ nayasvādya pāram . 33 .
अनुद्यल्ललाटाक्षिवह्निप्ररोहै-
रवामस्फुरच्चारुवामोरुशोभैः ।
अनङ्गभ्रमद्भोगिभूषाविशेषै-
रचन्द्रार्धचूडैरलं दैवतैर्नः ॥ ३४ ॥
anudyallalāṭākṣivahniprarohai-
ravāmasphuraccāruvāmoruśobhaiḥ ;
anaṅgabhramadbhogibhūṣāviśeṣai-
racandrārdhacūḍairalaṃ daivatairnaḥ . 34 .
अकण्ठेकलङ्कादनङ्गेभुजङ्गा-
दपाणौकपालादफालेनलाक्षात् ।
अमौळौशशाङ्कादवामेकलत्रा –
दहं देवमन्यं न मन्ये न मन्ये ॥ ३५ ॥
akaṇṭhekalaṅkādanaṅgebhujaṅgā-
dapāṇaukapālādaphālenalākṣāt ;
amauLauśaśāṅkādavāmekalatrā –
dahaṃ devamanyaṃ na manye na manye . 35 .
महादेव शम्भो गिरीश त्रिशूलिं-
स्त्वदीयं समस्तं विभातीति यस्मात् ।
शिवादन्यथा दैवतं नाभिजाने
शिवोऽहं शिवोऽहं शिवोऽहं शिवोऽहम् ॥ ३६ ॥
mahādeva śambho girīśa triśūliṃ-
stvadīyaṃ samastaṃ vibhātīti yasmāt ;
śivādanyathā daivataṃ nābhijāne
śivo’haṃ śivo’haṃ śivo’haṃ śivo’ham . 36 .
यतोऽजायतेदं प्रपञ्चं विचित्रं
स्थितिं याति यस्मिन्यदेवान्तमन्ते ।
स कर्मादिहीनः स्वयञ्ज्योतिरात्मा
शिवोऽहं शिवोऽहं शिवोऽहं शिवोऽहम् ॥ ३७ ॥
yato’jāyatedaṃ prapañcaṃ vicitraṃ
sthitiṃ yāti yasminyadevāntamante ;
sa karmādihīnaḥ svayañjyotirātmā
śivo’haṃ śivo’haṃ śivo’haṃ śivo’ham . 37 .
किरीटे निशेशो ललाटे हुताशो
भुजे भोगिराजो गले कालिमा च ।
तनौ कामिनी यस्य तत्तुल्यदेवं
न जाने न जाने न जाने न जाने ॥ ३८ ॥
kirīṭe niśeśo lalāṭe hutāśo
bhuje bhogirājo gale kālimā ca ;
tanau kāminī yasya tattulyadevaṃ
na jāne na jāne na jāne na jāne . 38 .
अनेन स्तवेनादरादम्बिकेशं
परां भक्तिमासाद्य यं ये नमन्ति ।
मृतौ निर्भयास्ते जनास्तं भजन्ते
हृदम्भोजमध्ये सदासीनमीशम् ॥ ३९ ॥
anena stavenādarādambikeśaṃ
parāṃ bhaktimāsādya yaṃ ye namanti ;
mṛtau nirbhayāste janāstaṃ bhajante
hṛdambhojamadhye sadāsīnamīśam . 39 .
भुजङ्गप्रियाकल्प शम्भो मयैवं
भुजङ्गप्रयातेन वृत्तेन कॢप्तम् ।
नरः स्तोत्रमेतत्पठित्वोरुभक्त्या
सुपुत्रायुरारोग्यमैश्वर्यमेति ॥ ४० ॥
bhujaṅgapriyākalpa śambho mayaivaṃ
bhujaṅgaprayātena vṛttena kḷptam ;
naraḥ stotrametatpaṭhitvorubhaktyā
suputrāyurārogyamaiśvaryameti . 40 .